माझे आवडते मराठी गाणे

विमोह त्यागून कर्मफलांचा सिद्ध होई पार्था

कर्तव्याने घडतो माणूस जाणून पुरुषार्था

 

सुधीर फडके ह्यांनी गायलेले हे मराठी गाणे मला फार आवडते. म्हणून आज पाडव्याच्या शुभमुहुर्तावर ह्या गाण्याची "link" इथे देत आहे.

विमोह त्यागून कर्मफलांचा

 

पुर्ण गाणे लवकरच देईन.

Chandrayaan-1

Today's day will be marked in gilded letters in India's history. Mission to moon is an important light-year asteroid in any country's space exploration programme and as Indians we all should be proud of this marvelous  feat achieved by our brilliant scientists.

 

If you visit the website of ISRO, www.isro.org, you can see a smiling photo of Dr. Vikram Sarabhai on its homepage. Dr. Sarabhai is called the father of India's space programme and aptly so. I am sure if he would be here today, he would be immensely  happy about this achievement. And so would be all scientists who chose to work for their motherland without thinking about any salaries or other perks that they could have got elsewhere.

 

I watched today's launch as a webcast, thanks to ISRO. It started at 5:20 PM Seattle time. Every minute, the invisible voice was saying, "mark minus 30 minutes", "mark minus 20 minutes", "mark minus 8 minutes", my heart was pounding with anxiety and hope side by side. Somewhere my inner voice was telling me that today's launch would be successful and sometimes you want things to succeed really badly. Today was that time. There were little hiccups in the network connection and it was reconnecting and re-buffering sometimes. But all is well that ends well.

 

Finally at the moment of launch, I saw a giant ball of fire and then slowly the trajectory of the rocket which will travel to the beloved "chandamama" of all Indian kids in a few days. After the launch, the invisible voice at ISRO was saying all the readings on the panels aloud and some of them were also visible on the screen.

 

One thought came to my mind while witnessing this historical moment. My country is going to progress, it is destined to progress no matter what. Whether to become a part of its future is a decision we all have to make, one day.

Inaugural Bridge Tournament in Microsoft

Since I was young, or rather younger, I wanted to learn Bridge. I used to see my dad play this wonderful card game with his friends. So long story short I learnt to play it on my own using some online tutorials and playing with colleagues.

 

After joining MS, I was glad to find an email list for Bridge enthusiasts and joined it hoping to play a game or two sometime. Then one fine day, someone emailed about hosting a Bridge Tournament for MS Give campaign in this October. I immediately signed up as part of the organizing committee and I must say I made a good decision.

 

There were about 5-6 of us. I volunteered to setup an email alias for us and a Sharepoint site to host all the documents and registrations for the event. Someone came up with nice slogans and flyer designs for the event. Others arranged for the equipment like bidding boxes and score cards and snacks. The amazing thing was that most of us never met each other in person. Most of the organization was done via conference calls and emails. Thanks to a supporter, we also got gift items for the participants.

 

On the eve of the tournament, we started at around 6 PM. Initially there was a duplicate Bridge tutorial. Around 7 PM the tournament started. The participants were divided into two groups, beginners and advanced. We also helped pair up people who did not have partners. So interestingly I played in advanced category. I was surprised that I did not disappoint myself and we did fairly well considering that it was my Bridge tournament and first experience playing duplicate. All in all, there were around 40 participants. I met so many new people and had a great time.

 

I am completely impressed by all the etiquettes, rules and courteous nature of the game. It was a fun filled evening and I had a good feeling that it was contributing to charity.

 

I hope that this game becomes more popular and we get even larger crowd next year.

Dragons' Den

I usually do not watch reality shows. I have more than enough reality in my life. So it is not surprising that I have not watched American Idol, Dancing with the stars, Sa re ga ma pa etc. etc. While I know that these shows have great entertainment value and they are fun to watch, I just do not have time for this. That's all.

 

So when I first saw Dragons' Den on BBC America, I just flipped through it. But just then I saw what that show was about and now I have watched 2 + episodes of it and two of them on consecutive days. Not bad, not bad at all.

 

What impressed me about Dragons' Den is that it is an investment related show. In every episode, some folks, lets call them Joe the inventor, come up and talk about their idea which  can be the next big thing. They present their innovation to five multi-millionaires in UK. They have to present their case for the product and ask for a venture capital for a share in their company in return.

 

Now the fun has merely begun. The Dragons or the investors, ask the inventors many questions, ask them show demos of their product and also negotiate with them for business deal. It is surprising to see how quickly and candidly these guys refuse to invest in a new business. But more surprising is to see how smoothly yet ruthlessly these negotiations go.

 

It is not easy for the inventors. e.g. I watched an episode where a guy was demonstrating his electronic egg boiler or egg cooker to me precise. In the first demo, he forgot to put an egg in the machine. Then he failed in all the three consecutive demos and the egg was not cooked. But his luck was on the wind and he still got the money he needed for his start-up.

 

Some other inventions I have seen are portable toilet seat covers, a home gym which comes portable in a chair, automatic truck washing system. It is quite amazing to see people come up with these ideas.

 

I like this show because I can learn a lot from it. It has negotiation, presentation, public speaking and most importantly, if someone calls your product 'crap' in front of millions of viewers, you still learn how to keep a stiff upper lip and move on.

 

I will be glad if we get an Indian version of this show.

For more information http://www.bbc.co.uk/dragonsden/

"आधी भरा मग बोला" - ३

आठवडा गेला. कौस्तुभचे नेहमीचे कामकाज चालूच होते. रूटीनप्रमाणे कॉलेज, टेनीस, जीम कशात काही बदल नव्हता. पुढच्या आठवड्यात त्याला ट्रिपला जायचे होते मित्रमैत्रिणींबरोबर त्याचीही तयारी चालूच होती. किहिम, मुरूड-जंजिरा ह्या सगळ्या गडबडीत त्याचे कशाकडेच लक्ष नव्हते. आख्ख्या ग्रुपबरोबर विकेंड कसा गेला हे कोणालाच कळले नाही. कॉलेजचे शेवटचे वर्ष. त्यामुळे रविवारचा सूर्य कधी मावळूच नये असे सर्वांना वाटत होते. सगळ्यांना घरी परतायला सोमवारची पहाट उजाडली.

आलेली पत्रं बघताना कौस्तुभचे लक्ष एका बिलाकडे गेले. आणि तो हसतच सुटला.

“काय रे काय झालं एवढं हसायला. काल तर नर्व्हस होतास.” आईने विचारलं.

“अगं आई तुच वाच हे”. असं म्हणून त्याने बिल आईकडे दिले.

“मला वेळ नाही आहे. कामं आहेत. तुच निस्तर काय ते”.

“ठिक आहे. अर्ध्या तासात आलोच मी”. असं म्हणून आणि बाईकवर टांग टाकून तो घराबाहेर पडला.

“अहो, हे बिल बघता का?” कौस्तुभने हसतच रिसेप्शनवरच्या मुलीला विचारले.

“सर, त्यात काय बघायचंय. लेट फी आहे. भरून टाका. बरोबरच असेल”.

“अहो, बरोबरच काय असेल? हे पहा. माझी आधीची फी रद्द केली आहे. आणि ती भरली नाही म्हणून त्यावर लेट फी लावली आहे. मुळची फी रद्द केल्यावर त्यावर लेट फी कशी लावता तुम्ही?”

“मोना, हे बघ काय म्हणतायंत ते. त्यांना बिल भरायचं नाही असं म्हणतायंत”.

“अहो, भरायचं नाही काय? मी म्हणतोय की हे बिल मला येताच कामा नये”.

आता मोनाने बिल हातात घेतलं. “आलं लक्षात काय गडबड आहे ती. आम्ही तुमचं आधीचं बिल कॅन्सल करतोयं पण ते भरलं नाही म्हणून लेट फी लावतोय. सिस्टीममध्ये गडबड असेल आमच्या. तुम्हाला अकाउंटींग फोन करेल. आम्ही बिल कॅन्सल करू शकत नाही”.

“हे बघा. मागच्या वेळेस असंच झालं. आठवडा होऊन जातो, कोणी फोन करत नाही फक्त बिल पाठवता”.

मोनाने शांतपणे एक कार्ड कौस्तुभच्या हातात दिलं. “आता तुम्हीच उद्या फोन करा अकाउंटींगला उद्या”.

कपाळावर हात मारत कौस्तुभ घरी आला तर आई म्हणाली, “अरे बरं झालं आलास. एक बिल पडलंय पलंगावर. तुझ्याच नावाचं आहे. मोबाईलचं आहे वाटतं”.

“हॅलो, मी कौस्तुभ साठे बोलतोय. मला तुम्ही बिल पाठवलंय दोन हजाराचं. पण मी तुमचा कस्टमरच नाही आहे. जरा चेक करता का, काय गडबड आहे ती?”

“सॉरी सर. बिल चूकीचं असणं शक्यच नाही. आमचं धोरणच आहे, “आधी भरा मग बोला”.

"आधी भरा मग बोला" - २

कौस्तुभ शांतपणे घरी आला. दोन दिवस झाले, चार दिवस झाले. कोणाचा फोन आला नाही.

पुढच्या आठवड्यात कौस्तुभ परत जीम ला गेला.

“मी बिलासंदर्भात आलोय. तुम्ही म्हणाला होतात दुसरया दिवशी फोन करणार म्हणून. सात दिवस झाले. आजच्या आज हा चार्ज कॅन्सल करा बघू".

“तुम्ही एक काम करा साहेब. मनोज आहे आत्ता जीममध्ये. तुम्ही वर जाऊन त्याला बोलावता का? त्याने खात्री केली की तुम्ही नव्हता जादा तास घेतला तर रद्द करते आत्ताच्या आत्ता.” आज रिसेप्शनला वेगळीच मुलगी होती. तिने कानाला लावलेला मोबाईल खाली न ठेवता बिल परत देत सांगितले.

“म्हणजे मला लावलेला चुकिचा चार्ज कॅन्सल करण्यासाठी मीच फिरत बसू की काय लोकांना शोधत?”

“थांब हं पाच मिनिटात फोन करते. बरं दोन मिनिटांत.” असं म्हणून आणि फोन खिशात ठेवून ती मुलगी वर गेली.

ती पाच मिनिटांत खाली आली फोनवर बोलत बोलत.

“सॉरी हं. तो नाही आहे वर. आम्ही उद्या फोन करू तुम्हाला”.

“तुमच्या लक्षात येत नाही आहे. आठवडा झाला बिल येऊन. आता भरले नाही म्हणून तुम्हीच लेट फी लावाल मला. त्याचं काय?”

“बरोबर आहे साहेब तुमचं. जास्त दिवस ड्यू राहिली तर लेट फी लावू आम्ही नियमांप्रमाणे.

“कुठून शोधून आणतात ह्यांना देव जाणे” असा विचार करून कौस्तुभने बाईकवर टांग टाकली आणि तेव्हढ्यात त्याला मनॊज दिसला.

“बरं झाला बाबा भेटलास. वैताग आणला आहे तुमच्या स्टाफने. तुच काय ते सांग त्यांना. घरी बाबा रोज विचारतात. प्रश्न अडिचशेचा नाही रे. पण एवढी मगजमारी काय त्यासाठी.”

“टेन्शन घेऊ नकोस यार. मी सगळं फिक्स करतो.”

दुसरया दिवशी कौस्तुभ संध्याकाळी घरी आला तर अजून एक बिल पडलेलं. उघडून बघतो तर काय, त्यात आधिच्या अडिचशे रुपयांवर अजून पन्नास रुपये लेट फी लावलेली. तो तडक परत गेला.

“हॅलो सर. हाऊ कॅन आय हेल्प यू?” आज रिसेप्शनवर वेगळंच कोणितरी होतं.

“थॅंक्स. काय सध्या मंदी आहे का?”

“साहेब, समजलो नाही”.

“हे बघा समजतंय का? हा काय चावटपणा आहे हो तुमचा? आधी चुकिचे बिल लावता. ते रद्द करायचे राहिले दूरच, त्यावर लेट फी लावता?

“बघतो हं साहेब. काय नाव काय तुमचं?”

“कौस्तुभ साठे. हे माझं मेंबरशीप कार्ड”.

“अकाऊंट क्लिअर आहे साहेब. कॅन्सल केला आहे आम्ही तो चार्ज. ते बिल आधी पोस्ट केलं असेल.”

“नक्की? परत बघा”.

“नक्की साहेब. तुम्ही आरामात घरी जा.”

"आधी भरा मग बोला" - १

"कौस्त्या आला नाही अजून. कुठे गुण उधळतायंत चिरंजीव देव जाणे." शेखर साठे लिफाफा उघडता उघडता बायकोला वैतागून म्हणाले.

"जीम ला जातो म्हणाला. येईलच इतक्यात." सुधाताईंनी गेल्या बावीस वर्षांच्या शांतपणाने उत्तर दिले.

"तो सिक्स पॅक बनवायला जातो पण आमच्या पाकीटाची हाडं निघतात."

"आज एवढं तिरकं बोलायला काय झालं."

"बिल आलंय त्याच्या व्यायामशाळेचं. अडिचशे चा फटका आहे."

 

"बाबा. माझ्यासाठी फोन आला होता कुठला? आई चहा देतेस का?" कौस्तुभने बाईक अंगणात लावता लावता विचारलं".

"अहो पेशवे. आपल्या वाड्याचं नाव साठे वाडा आहे, शनिवार वाडा नाही आणि आई-वडिल म्हणजे भालदार चोपदार नाहीत." शेखर साठे अजूनही त्राग्यातच होते.

"शेखर फ़्रेश हो. देवाला नमस्कार कर. चहा देते." सुधाताई शांत असल्या तरी संस्कारांच्या बाबतीत तडजोड त्यांना मान्य नव्हती.

 

"तुझ्या व्यायामशाळेचं बिल आलंय. अडिचशे रुपये एका तासाचे?"

"नाही बाबा. काही तरी गडबड आहे. मी पूर्ण चार महिन्याचे पैसे भरले होते जूलैमध्ये. तुम्ही तपासा तुमचं बॅंक अकाउंट. ही बघा रिसीट पण इथेच आहे वरच्या ड्रॉवरमध्ये. तुम्ही चिल रहा बघू. मी उद्या जाऊन सगळं कंफ्युजन क्लिअर करून येतो. आणि जीम म्हणत जा हो. व्यायामशाळा कसलं. लंगोट लावून फिरतो का मी तिकडे?".

 

"मी आपली मदत करू शकते क?" रिसेप्शनिस्टने नम्रपणाने शेखरला विचारलं.

"हे बिल बघा. तुम्ही मला एक्स्ट्रॉ चार्ज केलंय."

"तुम्ही आधी बिल भरा आणि तुमची तक्रार आम्ही नोंदवून घेतो. सात दिवसात तुमच्या तक्रारीचे समाधान."

"अहो बिल भरा काय? चुकीचे आहे ते. मी तो जादा तास घेतलाच नव्हता."

"सॉरी सर. आमची पॉलीसी आहे. ’आधी भरा मग बोला’."

"अहो पण बिल भरणे म्हणजे ते मान्य करणे नाही का?"

रिसेप्शनिस्ट थोडी गडबडली. तिने बाजुच्या एका मुलाला विचारलं.

"मंदार, ह्यांचं बिल चुकीचं आहे म्हणतायंत. जरा बघतोस का?"

हातातला चहा खाली ठेवत आणि चष्मा सारखा करत मंदारने बिलावर नजर टाकली.

"काय प्रॉब्लेम आहे?"

"मला एका एक्स्ट्रॉ तासाचे पैसे लावले आहेत."

"पर्सनल ट्रेनर घेतला होता ना साहेब तुम्ही? मग त्यांना तासाला अडिचशे रुपये पडतात." मंदार बिल शेखरला परत देत म्हणाला.

"जो सेशन झाला नाही त्या तासाला सुद्धा?" शेखरने साळसुदपणे विचारले.

"झाला नाही कुठे? लिहिलंय कि इथे, सात नोव्हेंबर चा चार्ज आहे."

"अहो पण माझं ट्रेनिंग संपलं होतं ऑक्टोबर एन्ड ला. तुम्ही एक काम करा. तुम्ही मनोजला विचारा. मनोज म्हणजे मनोज देशमुख. तो माझा पर्सनल ट्रेनर होता."

"ते मी विचारतो. तुम्ही एक काम करा. इथे तक्रार लिहा. उद्या तुम्हाला अकाउंटींग फोन करेल. बिल सेटल झालंच म्हणून समजा."

"अहो पण माझी पावती बघा. आत्ताच करा की सेटल."

"आत्ता आम्ही फक्त पैसे घेऊन तुम्हाला त्याची पावती देऊ शकतो. इलाज नाही. पॉलीसी आहे."

खंडीत दिनक्रम - ४

“चला आहे हे असं आहे” असा विचार करून त्यांनी भज्यांच्या पुडितून एक भजं उचललं आणि आफ्टरनून वाचायला सुरुवात केली. गाडीने घाटकोपर क्रॉस केलं आणि त्यांच्या लक्षात आलं की बाजुच्या कॉलेजकुमाराने पुडक्यातून एक भजं उचलून तोंडात घातलं होतं. ते काही बोलणार तोच त्यांनी पाहिलं की ’हिरो’ पेपराची पुरवणी पण वाचत आहेत. भिडस्त असल्यामुळे ते काही बोलले नाहीत. पण त्या कार्ट्याला कसा धडा शिकवावा असा विचार त्यांच्या डोक्यात चालू झाला.

पटकन भजं संपवून त्यांनी दुसरे उचलले आणि बाजुला पडलेलं शब्दकोड्याचं पान उचलून ते सोडवायला सुरुवात केली. अर्धं शब्दकोडं सोडवून झाल्यावर त्यांनी अजून एक भजं उचललं. आणि तोंडात कोंबलं. बाजुच्या पोराने पण एक भजं उचललं. तो एव्हाना हातातलं पुरवणीचं पान खाली टाकून “एंटरटेनमेंट” चं पान न्याहाळण्यात मग्न होता. भज्याचा एक तुकडा पडून करिनाच्या चंद्रमुखी चेहरयावर डाग पडला होता. सबनीसांनी पटकन अजून एक भजं उचललं. आता ते रेसमध्ये पुढे होते. आपल्या गोष्टींवर असा डल्ला मारणारया ह्या कालच्या पोराला धडा शिकवायचाच असा त्यांनी निश्चय केला. शेवटचं भजं उचलून त्यांनी कागदाच्या पुडिचा गोळा केला आणि त्या मुलाच्या पायाखाली फेकला. त्याने एकदा खाली बघितलं आणि बाजुच्या पेपरचं भविष्याचं पान वेगळं काढून शांतपणे त्यात डोकं घातलं.

समोरच्या पोरांच्या एव्हाना लक्षात आलं होतं की काहितरी गंमत चालू आहे. त्यांची आई पण पोरं शांत झाली म्हणून जरा खुश झाली होती. ती पण आता कोण जिंकतय ह्याचा विचार करत होती. त्यांचा बाप मात्र डावीकडे डोकं करून झोपला होता.

गाडी स्लो झाली. “ठाणा, उतरणार का?” असे प्रश्न कानावर पडताच सबनीसांच्या लक्षात आलं की आता वेळ फार थोडा उरला आहे. त्यांनी आपल्या हातातलं शब्दकोड्याचं पान समोर धरलं. शांतपणे त्याचे बारीक बारीक तुकडे फाडले. “हे तुम्हाला मॅनर्स शिकवण्यासाठी” असे म्हणून त्यांनी त्या पोराच्या समोर ते हिमवर्षावासारखे सोडले. त्याने ते शांतपणे खाली झटकले आणि करिनाचे पान उलटून तो दिपिकाच्या निरीक्षणात मग्न झाला.

वर ठेवलेली ब्रिफकेस अव्यक्त संतापाने खेचून सबनीस दाराकडे जायला निघाले. गाडिने कचकन ब्रेक मारला. तोल जाऊन त्यांची ब्रिफकेस कॉर्नरवर आपटली. मनातल्या मनात पुर्ण दिवसाला एक शिवी घालून ते बॅग बंद करायला वळले. उघड्या ब्रिफकेसमधून भजी डब्यात पडली होती आणि तेलकट कागदातून बिझी बी त्यांच्याकडे बघत होता.

खंडीत दिनक्रम - ३

गुरुवारी दुपारपासूनच पावसाने जोर दाखवायला सुरुवात केली होती. जुलै मधले पहिले दोन आठवडे कोरडेच गेले होते. पण आज मात्र सारी कसर भरून काढायच्या उद्देशाने पाऊस कोसळत होता. बरयाच दिवसांच्या सरींचा फॉलोऑन मिळाला होता. त्यामुळे डावाचा पराभव टाळणे आवश्यक होते. गाड्या वेळेवर असतील का असा सबनीस विचार करीत असतानाच पाच वीसच्या सुमाराला गणेश त्यांच्या टेबलापाशी आला.

“साहेबांनी बोलावलंय”.

“अरे, त्यांना म्हणावं, माझी आता निघायची वेळ झाली. आज गाड्यांचं काही खरं दिसत नाही.”

“बरेच टेन्शनमध्ये आहेत. कुठल्यातरी फाईलमध्ये डोकं घालून हिशेब लागत नाही असं बडबडतायंत”

जरा वैतागानेच सबनीस ऊठले आणि त्यांनी साहेबांच्या केबिनचे दार ठोठावले.

“मे आय कम इन सर”.

साहेबांच्या केबिनमधून बाहेर पडले तेव्हा सबनीसांच्या मनात वैताग आणि समाधान हे दोन्हीही मावत नव्हते. संध्याकाळचे साडेसहा वाजल्याचा वैताग आणि साहेबांची समस्या सोडविल्याचं समाधान. आपण रिकाम्या टेबल-खुर्च्यांनाच “ऊद्या भेटू” असे म्हटलॆ हे त्यांना फलाटावर आल्यावर लक्षात आले. होम प्लॅटफॉर्मवर गर्दी मावत नव्हती. वारूळ फुटून हजारो मुंग्या बाहेर पडाव्यात तशी माणसे येणारया गाडयांतून बाहेर पडत होती. सवयीप्रमाणे ते स्टॉलवर गेले आणि त्यांनी भज्यांचे पुडके आणि ’आफ्टरनून’ घेतला.

“साब, आज सब ट्रेन लेट हैं. बारीश से ट्रॅक मे पानी भर गया है.”

“सेंट्रल रेल्वे काय, कुत्र्याने ट्रॅकवर पाय वर केला तरी बंद पडते” असा विचार करत सबनीस इंडिकेटरखाली आले. समोरून एक कल्याण फास्ट येत होती. त्या सगळ्या गलक्यामध्ये ते लोकलमध्ये कधी शिरले ते त्यांचे त्यांनाच कळले नाही. आपली नेहेमीची सीट पकडावी म्हणून ते पुढे सरकले तर लक्षात आलं की सगळ्या सीट्स भरलेल्या आहेत. आणि आजुबाजुला ओळखीची कोणी माणसे दिसत नाहीत, सगळेच चेहरे अनोळखी. कशीबशी त्यांनी एक चौथी सीट पकडली.

समोर एक जोडपं आणि त्यांची दोन मुले त्यांच्या मांडीवर बसली होती. ती पोरं त्या गर्दीत आपल्या ऊच्छादाची भर घालत होती. बाजुला एक ’कॉलेजात जातो असे सांगून घरातून निघत असावा’ या वयाचा एक पोरगा कानामध्ये हेडफोन्स घालून सगळ्या डब्याला ’आपली आवड’ ऐकवत होता. एक फेरीवाला तिथेच पेनापासून ते चण्यांपर्यंत सगळं विकत होता. अचानक सबनीसांच्या लक्षात आलं, “सीट्सना कुशन नाही आहे. आपण सेकंड क्लासच्या डब्यात बसलो आहोत.”

खंडीत दिनक्रम - २

बरोबर साडेनवाच्या ठोक्याला मस्टरवर सही करून ते आपल्या टेबलावरची “इनकमिंग” च्या गठ्ठ्यातली पहिली फाईल काढत. “आऊटगोईंग” चा गठ्ठा गणेशने आधीच उचलून नेलेला असे. त्याला सबनीसांचा अधिकार आणि त्या अधिकाराचा वापर करण्याची आवड ह्याचा प्रत्यक्ष परिचय होता. साडेबाराला ते नेहेमिच्या ग्रूपबरोबर जेवायला जात. दिड वाजता परत काम सुरू. साडेतीनला गणेशला सांगून एक कटींग मागवत आणि जरा उठून चहा पीत पीत उगाचच खिडकीपाशी जाऊन समोरच्या जाधवांशी नाहीतर त्यांच्या बाजुच्या देशपांड्यांशी देशाची परिस्थिती कशी वाईट आहे ह्यावर चहा थंड होईपर्यंत गरम चर्चा करून येत. घड्याळात पाच ठोके ऐकले की ते आवरायला घेत. त्यानंतर आलेले कुठलेही काम आता दुसरया दिवशी. पाच वाजता हातात असलेली फाईल ही त्या दिवशीची शेवटची. साडेपाचला सगळ्यांना “उद्या भेटू” असे सांगून ते बाहेर पडत.

व्ही. टी. स्टेशनवर आले की होम प्लॅटफॉर्मवर त्यांची सहाची ठाणा लोकल यायला अजून दहा मिनिटे तरी असत. समोरच्या स्टॉलवाल्याकडून ते मुगाच्या भज्यांचे पुडकं आणि ’आफ्टरनून’ घेत. बिझी बी चे ’राऊंड अँड अबाऊट’ गेल्या अनेक वर्षांत त्यांनी एकदाही चुकवले नव्हते. दादर येईपर्यंत ते बिझी बी चे ऐकून घेत त्यानंतर शब्दकोडं सोडवित. सोबतिला भजी असतच. गाडी मुलुंडला आली की पेपर व्यवस्थित घडी करून ब्रिफकेसमध्ये ठेवत आणि भज्यांचे पुडके ब्रिफकेसच्या वरच्या खणात वेगळं ठेवत. घरी येईपर्यंत त्यांना साडेसात होत. तोपर्यंत मिसेस सबनीस ह्या पण शाळेतून येऊन जेवणाच्या तयारीला लागलेल्या असत. बायकोबरोबर दिवसाच्या घडामोडींविषयी चर्चा करत करत जेवण आणि बातम्या ह्यांची चव घेईपर्यंत घड्याळाने नवाची जांभई दिलेली असे. गाद्या घालून दहा वाजता त्यांचा डोळा लागे. दुसरया दिवशी पुन्हा तोच परिपाठ.

खंडीत दिनक्रम - १

This is my feeble attempt to write a Marathi adaptation of "Broken Routine", a short story by Jeffrey Archer, my favourite author.

 

सुधीर रमेश सबनीस ह्यांच्या आयु़ष्यात सुरस असं फारसं काही नव्हतं. नावाची आद्याक्षरं सोडली तर. पण सबनीसांची त्याबद्दल काही तक्रार नव्हती. तशी त्यांची कशाबद्दलच काही तक्रार नव्हती. लहाणपणापासून नाकासमोर चालायची शिकवण मिळालेली. आणि नाकदेखील अत्यंत सरळ. पाणिदार डोळे, मोठे कपाळ, ऊंच आणि सडसडीत शरीरयष्टी. त्यांचा आवडता सोनेरी काड्यांचा चष्मा लावून ते सकाळी ऑफिसला जायला निघाले की एखाद्या बहुराष्ट्रीय कंपनीतील मोठे एक्झीक्युटीव्ह असावेत असे वाटे.

सबनीस हे फोर्ट्मधील एका मध्यम आकाराच्या आर्थिक कंपनीत म्हणजे अकाऊंटींग फर्ममध्ये हेडक्लार्क होते. गेली पंचवीस वर्षे ते तिथेच इमानेऎतबारे नोकरी करत होते. त्या दोन तपांमध्ये कंपनीचे मालक बदलले, रिसेप्शनिस्ट बदलल्या. एवढेच काय, पण खाली चहाच्या टपरीवाल्याने पण आपल्या दुकानाचे नाव बदलून “इंटरनॅशनल कोल्ड्रींक हाऊस” असे केले. बदलला नाही तो सबनीसांचा दिनक्रम.

रोज सकाळी सहा वाजता त्यांचा दिवस सुरू होई. दुधवाल्याने लावलेल्या अर्धा लिटरच्या दोन पिशव्या ते दारावरून काढून घेत. दोन कप चहा बनवला, एक स्वत:साठी आणि एक बायकोसाठी, की दोन मारी बिस्किटांबरोबर ते चहा संपवत. उरलेले दूध ते पातेल्यात काढून फ्रिजमध्ये ठेवत. मग ते पार्कला एक चक्कर मारायला जात. तेथे नेहेमीचे मित्र भेटले की थोड्या गप्पा होत. साडेसहापर्यंत ते घरी येत. एव्हाना दाराला इकॉनॉमिक टाइम्स आणि लोकसत्ता लागलेला असे. घरात बायकोने आले घालून चहा परत बनवलेला असे. पेपर आणि चहा होईपर्यंत पाऊणे सात वाजत. सव्वासातपर्यंत ते आंघोळ आणि योगासने आटपत. योगासनांतदेखील गेल्या पंचवीस वर्षांत एक आसन कमी नाही की जास्त नाही. सकाळचा नाश्ता आटपून ते साडेसातला घराबाहेर पडत आणि चालत ठाणा स्टेशनला जात. ह्यामागे व्यायाम कमी आणि पैसे वाचविणे हा मुख्य उद्देश होता. एक मुलगा आणि एक मुलगी दोघेही बापाची व्यवस्थित काळजी घेत असले तरी “Old habits die hard” असे ते आपल्या सवयिचे समर्थन करत असत.

सात पंचेचाळीस ची व्ही. टी. फास्ट फलाटावर आली की ते इंडिकेटरखालील फर्स्ट क्लासचा डबा पकडीत आणि नेहेमीप्रमाणे मधल्या रांगेतील व्ही. टी. कडे तोंड असलेल्या सीटवर बसत. खरं म्हणजे त्यांचे डोंबिवलीपासून येणारे मित्र त्यात हातभार लावत. त्यांनाही सबनीसांची सवय माहीत होती आणि मित्रासाठी ते एवढा त्रास घ्यायला तयार होते.

Transactive Memory

While reading the book "Tipping Point", I came across a very interesting concept. 'Transactive memory' is something like indirect, relational or even collective memory. For example, we do not remember all the phone numbers. But we remember where we have them stored and where the directory is. This concept can also be extended to people. In a group, we do not know answers to all the questions. But we know whom to approach if we encounter a particular problem.

The book states an interesting experiment scientists performed on some couples. They gave the couples some sentences to read where one word in each sentence was emphasized. Some couples were temporarily separated for the experiment while some were together to study the sentences. After that the scientists asked the couples to write down the words they remembered. The result was that couples that were together were able to remember more words than the separated couples. The theory proposed is that when people are together as a collaborative group, we serve as each other's resources not only emotionally  but also to know things, to remember things. Thus when couples get divorced, it is hard on them because a part of their so called 'transactive memory' is lost.

When I was reading this an interesting thought came to my mind. India has a history of joint family system. In these days and especially in cities, this concept has been either modified or completely outdated. So I was thinking if there are any benefits of the joint family system in terms of this 'transactive memory'. I am not saying that our forefathers decided to have joint family system because they knew about 'transactive memory'. But may be they found out over the years and centuries of observation that in a joint family, tasks are divided, including financial burdens. You have more resources at hand. Also if you encounter any problem, you know whom to turn to because the possibility of finding an expert in house is more.

I grew up in a joint family home till my high school. I consider myself very lucky as my grandparents were my emotional support in my teenage years. My parents did not have to worry about my safety or diet or anything. I knew whom to approach to ask for anything. The book describes this situation as some kind of peer pressure where we all do better because we all know each other too well.

So am I trying to say that joint family system is the best and everyone should live in one? No, that is an individual decision. I am just saying that when you are in a joint family system or in a home where the relations are of co-operation, we all have a bigger 'transactive memory' and that means we all collectively remember more things. We all are collectively more resourceful. At the same time, we all can grow individually.

एका गाण्याच्या निमित्ताने

"ये वादियां ये फ़िज़ाएं बुला रही हैं तुम्हें

खामोशीयों की सदायें बुला रही हैं तुम्हें"

 

"आज और कल" ह्या जुन्या कृष्णधवल चित्रपटातील हे गाणे मला खूप आवडते. सुनील दत्त आणि बेबी नंदा ह्यांच्यावर चित्रीत झालेले हे प्रेमगीत अत्यंत मृदु आणि भावनाप्रधान आहे.

थोडीशी पार्श्वभुमी द्यायची झाली तर सुनील दत्त हा बेबी नंदाला बरे करण्याच्या प्रयत्नात असतो. माला सिन्हा ही चालू शकत नाही. परंतु तिचा आजार हा बहुतांशी मानसिक आहे. आणि ह्या गाण्याच्या निमित्ताने सुनील दत्त तिला असे सांगतोय ह्या निसर्गातील अनेक सुंदर गोष्टी ज्या तिच्या सौंदर्याच्या याचक आहेत, त्या तिला बोलवत आहेत. कारण त्यांना तिच्या सौंदर्याचे थोडेसे तरी दान हवे आहे. पण त्यासाठी तिने उठून ह्या सगळ्या गोष्टींकडे गेले पाहिजे.

"Youtube" वरून मी हा "video" घेतला आहे. आशा आहे की तुम्हाला पण हे गाणे आवडेल.

ह्या गाण्यातले हे कडवे ऎका,

"तुम्हारी झुल्फ़ोंसे खुशबु की भीख लेने को (२)

झुकी झुकी सी घटायें बुला रही हैं तुम्हें"

ह्या कडव्याच्या सुरुवातीला बेबी नंदा तिचा आधीच छान असलेला केशसंभार हलकेच व्यवस्थित करते आणि मंद हसते. कॅमेरा आकाशातील काळ्या ढगांकडे जातो. ह्यातून दिग्दर्शकाला जे सुचवायचे आहे ते शब्दांत मांडणे म्हणजे त्या कल्पनेचा अपमान आहे. ते फ़क्त भावनेला जाणवले पाहीजे.

संदर्भ : जर तुम्ही मराठी नाटके वाचली असतील किंवा पाहीली असतील तर तुमच्या असे लक्षात येईल की हा चित्रपट पु. ल. देशपांडे ह्यांच्या "सुंदर मी होणार" ह्या नाटकावर आधारीत आहे. "आज और कल" हा चित्रपट दिग्दर्शीत केल आहे वसंत जोगळेकर ह्यांनी.

http://en.wikipedia.org/wiki/Aaj_Aur_Kal